آگار اولین بار در سال 1650 در کشور ژاپن کشف شد و به سبب خواص مفید و کاربردی در تمام جهان مورد استقبال قرار گرفت. پودر آگار آگار همان آگار است که بصورت یک ماده تثبیت کننده و ضخیم کننده شناخته شده است(آگار در شکل تجاری خود به صورت پودر عرضه میشود). این پودر در واقع یک ژلاتین گیاهی با رنگ سفید یا گاهی طوسی و نیمه شفاف است که از جلبک دریایی بدست آمده و عصارهای از جلبکهای قرمز خشک شدهای به نام گلیدیوم بوده که دارای شکل ظاهری ظریف و شیشهای است و هیچ طعم خاصی ندارد. برای حل کردن آگار آگار باید آن را در آب جوش ریخته و بعد دمای آن به مقدار 35 الی 40 درجه سانتیگراد کاهش یابد تا در نهایت حالت ژل به خود بگیرد. با در نظر گرفتن ویژگی و خواص پودر آگارآگار حل شده در آب، میتوان مصارف متنوعی برای این ماده متصور شد. قوام دادن، حجم دادن، جایگزین ژلاتین شدن، فرم دادن، ثابت نگهداشتن انواع مختلفی از وکسها، جلوگیری از خشک شدن زود هنگام محصولات و فوایدی که یک ژله با منشا گیاهی میتواند داشته باشد، همگی از مزایای استفاده از پودر آگارآگار محسوب میشوند. با ما در این مطلب از وب سایت آی پارس همراه باشید تا درباره آگارآگار مفصل با شما صحبت کنیم.
کاربرد های آگارآگار
به این دلیل که آگارآگار میتواند ظاهر زیبا و حجم ظاهری بیشتری نسبت به واقعیت محصولات به آنها ببخشد، از آگارآگار در دسرها (بخصوص در دسرهای آسیایی)، بستنیها و تزئینات مخصوص شیرینی، استفادههای زیادی میشود. همچنین جهت مخلوط کردن بسیاری از خوراکیها و تهیه یک خمیر یکدست از موادی که به سختی مخلوط میشوند نیز میتوانیم از این ماده کمک بگیریم. درصنایع لبنیات، آگارآگار را یک قوام دهنده یا فرم دهنده میشناسند. درحوزه درمان نیز، آگارآگار به عنوان یک ملین برای درمان یبوستهای شدید و طولانی مدت استفاده میشود و از دیگر فواید مهمش دفع شدن آن بدون جذب شدن در رودهها است که گاهی برای زخم معده هم مورد استفاده قرار میگیرد و همچنین از پودر آگارآگار در تهیه پلیت برای محیطهای کشت نیز استفاده میکنند. جالب است بدانید در آزمایشگاههای زیست شناسی به مقدار زیادی، برای ظرفهایی که در جهت کشت خزه یا سلول استفاده میشوند (رشته کشت بافت) به همراه ویتامین و ترکیبات غذایی، بکار گرفته شده و حتی میتوان آن را در حوزه میکروب شناسی هم یافت.
بیشتر بخوانید: زانتان چیست؟
آگار آگار برای ساخت ژل
آگارآگار در مقایسه با ژلاتین عامل سازنده ژل یا ژلکننده بسیار قویتری است، بطوریکه مقدار یک قاشق چایخوری از آگار، به میزان 8 قاشق چایخوری از ژلاتین، قدرت ضخیم ساختن بیشتری را خواهد داشت. دقت داشته باشید که با وجود این امر که آگار و ژلاتین تشدیدکننده مایعات هستند، اما بافت حاصل از آنها کمی با یکدیگر متفاوت است؛ آگار هیچ رنگ، مزه و عطر یا بویی را به موادغذایی نخواهد افزود.
مقدار دو قاشق غذاخوری از آگار که حدود ده گرم در نظر گرفته میشود، شامل 3 کالری است. به علت مقدار بالای فیبر آگار، گاهی اوقات جهت تقویت کامل یا به عنوان یک ملین، از آن در رژیم غذایی استفاده میکنند. آگار حاوی مقدار کمی ید و دیگر مواد معدنی نیز هست.
آگار آگار برای گیاهخواران
آگار هیچ نوع قند، چربی و یا کربوهیدراتی ندارد، که همین امر میتواند سبب کاهش وزن شود. البته آگار در آب سرد حل نخواهد شد، اما در آب جوش به راحتی حل شده و به عنوان جایگزین ژلاتین، مواد محبوبی برای گیاهخواران محسوب میشود و عمدتا در فروشگاههای بهداشت موادغذایی عرضه میگردد.
طرز استفاده از پودر آگار آگار
دستورالعمل استفاده از پودر آگار آگار بسیار ساده و آسان می باشد، در حقیقت فقط کافی است آن را در یک مایع، حل و مخلوط کرده و مایع را روی حرارت بجوشانید تا پودر آگارآگار کاملا در آن حل شود. شما میبایست به ازای هر 4 قاشق از مایع حلال (معمولا آب جوش) از یک قاشق پودر آگارآگار استفاده کنید. بعد از خنک شدن نیز، مایع منسجم و ثابت شده و میتوانید آن را به شکل دلخواه خود فرم دهید، این فرم تا چند ساعت بدون تغییر شکل قابل استفاده خواهد بود.
بیشتر بخوانید: CMC خوراکی چیست؟
مضرات پودر آگار آگار
اگر بخواهیم بطور کامل با آگارآگار آشنا شویم باید در مورد مشکلات و عوارض آن نیز صحبت کنیم. آگارآگار هم مانند بسیاری از موادغذایی مفید میتواند دارای عوارض جانبی همچون تحریک گوارش، دل درد و اسهال باشد، البته معمولا در هنگامی که از پودر آگار در دوزهای بالا استفاده میشود، این اتفاق خواهد افتاد. موادی که حاوی آگار هستند این قابلیت را دارند که زمان تخلیه معده را به تاخیر انداخته و یا سبب کاهش جذب برخی داروها، گیاهان و مکملها شوند؛ به همین علت معمولا پیشنهاد میشود که برخی مواد و آگار را در یک زمان استفاده نکنید تا تداخل خاصی پیش نیاید.
مواردی که باید در مصرف آگارآگار احتیاط شود
آگارآگار منجر به کاهش وزن بدن و شاخص توده بدنی (BMI) میشود، همچنین این احتمال وجود دارد که باعث کاهش سطح قند خون هم بشود، که به همین علت مصرف آن برای بیماران مبتلا به دیابت یا هیپوگلیسمی با رعایت احتیاط توصیه میشود. در اشخاصی که داروها، گیاهان یا مکملهای خاصی مصرف مینمایند که بر قند خون موثر باشد، باید سطح گلوکز خون توسط متخصص مراقبتهای بهداشتی نظارت شود و گاهی نیز به تنظیم برنامه دارویی نیاز خواهد بود. احتمال اینکه آگار بر سطح کلسترول خون اثر بگذارد هم وجود خواهد داشت. احتیاط در مصرف برای افرادی که دارای سطوح بالای چربی خون (هیپرلیپیدمی) هستند و یا کسانی که داروها، گیاهان یا مکمل خاصی در این رابطه مصرف میکنند، لازم است. به دلیل کمبود تحقیقات و شواهد علمی، بهتر است در مورد زنان باردار یا شیرده نیز با مشورت پزشک از این ماده استفاده کنید. بیماران مبتلا به آلرژی یا حساسیت به آگار و اجزای آن، به عنوان جلبک دریایی قرمز و یا موارد مشابه نیز نباید از این ماده استفاده کنند. البته به دلیل گیاهی بودن، قند، چربی و مواد آلرژی زای زیادی در آن مشاهده نشده است.
جایگزین پودر آگار آگار
همانطور که گفته شد آگارآگار دارای خواص ژلینگ بوده و مواد را فورا غلیظ میکند، اما ممکن است همیشه در دسترس نباشد، در این حالت نیاز به جایگزینی مقرون به صرفه و در دسترس خواهیم داشت.
ژلاتین به عنوان جایگزین آگار
ژلاتین دارای پایه گوشتی از تاندون و استخوان است. یک گرم آگارآگار معادل 8 گرم ژلاتین در نظر گرفته میشود. آگارآگار از ژلاتین سبکتر است و همچنین در برخی محصولات نمیتوان از ژلاتین به عنوان جایگزین آگار آگار استفاده کرد.
جایگزین کردن آگار با پکتین
منشا پکتین از میوههاست و از میوههای گوناگون تولید میشود. برای جایگزینی آن به جای آگار باید توجه داشته باشید که همچون ژلاتین، مقدار معینی از آگارآگار با میزان بیشتری از پکتین برابری میکند. یک گرم آگارآگار حدودا برابر است با 8 گرم پکتین، البته با پکتین ساختار شکنندهتری از محصول نهایی، نسبت به آگارآگار به دست خواهد آمد.
بیشتر بخوانید: لسیتین چیست و انواع آن کدام است؟
فرق ژلاتین با آگار آگار
شباهت آگارآگار و ژلاتین در خاصیت غلظت دهندگی و تثبیت کنندگی است، اما تفاوتهای زیادی نیز بین این دو محصول وجود دارد. در حقیقت آگارآگار نسبت به ژلاتین، دارای مزایا و برتری بیشتری است و منشا آن گیاهی می باشد. اما ژلاتین دارای منشا حیوانی بوده و از غضروف، پوست، تاندون و استخوان حیوانات تولید میگردد. نحوه آماده سازی این دو پودر نیز با یکدیگر متفاوت است.
پودر ژلاتین در دمای ۹۵ درجه سانتی گراد ذوب شده و به راحتی در آب گرم حل میشود، اما نقطه ذوب پودر آگارآگار ۱۸۵ درجه فارنهایت است و باید به همراه آب بجوشد. به همین دلیل غذاهای حاوی آگار آگار در دمای محیط مدت بیشتری ثبات خود را حفظ نموده، اما دسرهای حاوی ژلاتین بعد از مدتی استقامت خود را از دست داده و کمی خامهای میشوند.
سخن پایانی
آگارآگار دارای فواید بسیاری می باشد، این ماده با توجه به اینکه فاقد بو و مزه است اصالت مواد اولیه را حفظ مینمایند و همچنین مقدار بسیار ناچیز کالری، عدم وجود نمک، قند و همینطور فیبر فراوان منشا اولیه گیاهی و جذب قند بدن و دفع آن و... آگار آگار را به محصولی محبوب و پرکاربرد در انواع صنایع غذایی تبدیل کرده است. اما همواره برای استفاده از هر ماده غذایی باید با تمام مزایا، کاربردها و عوارض آن آشنا شویم تا بتوانیم بهترین استفاده ممکن را از خواص مفید آنها داشته باشیم.
از اینکه تا انتهای این مطلب از گروه آی پارس همراه ما بودید از شما سپاسگزاریم. امیدواریم توانسته باشیم درباره آگار آگار هرآنچه که لازم است بدانید را به شما بگوییم تا اطلاعات جامعی در این خصوص بدست آورده باشید.